ኣብ እዋን ሕክምና ሽጋራ ምትካኽ ኣቋርጽ

ኣማኻሪ ንዓኻ ዝሰርሕ ናይ ምቁራጽ መደብ ክትፈጥር ክሕግዘካን ​​ድሌታትካ ብኸመይ ከም እተመሓድር ክምህረካን ይኽእል። ምስ ሓደ ሽጋራ ምትካኽ ምቁራጽ ኣማኻሪ ብኣካል፡ ብተሌፎን ወይ ብኢንተርነት ክትራኸብ ትኽእል ኢኻ።

ወጻኢታት ናይ ኒኮቲን መተካእታ ፍወሳ (NRT)ን ብሓኪም ዝተኣዘዙ መድሃኒታትን ብገለ ናይ ብሕቲ ውጥናት መድሕንን መደባት ህዝባዊ ጥቕሚን (ማለት፡ መደብ ጥቕሚ መድሃኒት ኦንታርዮን መደብ ጥቕሚ ጥዕና ዘይውሕስ ንቀዳሞት ኣህዛብን ኢኑይትን) ክሽፈን ይኽእል። ከከም ብቕዓትካ ንህዝባዊ ሽፋንን/ወይ ድማ ናይ ብሕቲ መድሕን ምብጻሕካን ካብ ጁባኻ ክትከፍል ከድልየካ ይኽእል እዩ።

ኤንኣርቲ ብብዙሕ መልክዓት ዝመጽእ ኮይኑ፡ ፓች፡ ድስቲ፡ ሎዘንጅ፡ ናይ ኣፍ ረሳሕ ፈሳሲን መተንፈሲ መሳርሒታትን ይርከብዎም። NRT ምጥቃም ትምኒት ኒኮቲንን ምልክታት ምስሓብ ኒኮቲንን ብምንካይ ናይ ምቁራጽ ዕድልካ ብዕጽፊ ክዓቢ ይኽእል። ነቲ ናይ ኒኮቲን ፓች ምስ ካልእ ፍርያት ኤንኣርቲ (ማስቲካ፡ ሎዘንጅ፡ ስፕራይ ወይ ኢንሃለር) ምውህሃድ ምስ ሓደ ፍርያት ምጥቃም ክነጻጸር እንከሎ ናይ ምቁራጽ ዕድልካ ክውስኽ ይኽእል።

ኤን.ኣር.ቲ ኣብ ፋርማሲታትን ገለ ድኳናትን ይሽየጥ። ትእዛዝ ሓኪም ኣየድልየካን እዩ። ነጻ NRT ምስ ገለ ካብቶም ንሕሙማት መንሽሮ ዝቐርቡ መደባት ምቁራጽ ሽጋራ ይርከብ፣ ንዝያዳ ሓበሬታ ምስ ናይ ኣለይቲ ሕሙማት ጉጅለኹም ተዘራረቡ።

ኒኮቲን ዘይብሎም ክልተ ብሓኪም ዝተኣዘዙ መድሃኒታት ድሌት ንምንካይን ምምላስ ንምክልኻልን ዝሕግዙ ቫረኒክሊንን ቡፕሮፒዮንን እዮም። እዞም መድሃኒታት ካብ ሓኪም፣ ነርስ ፕራክቲሻን ወይ ፋርማሲስት ትእዛዝ የድልዮም። ነዞም ብሓኪም ዝተኣዘዙ መድሃኒታት ክትረኽቦም ትኽእል ኢኻ፡ ምስ ናይ ኣለይቲ ሕሙማት ጉጅለኻ ብምዝርራብ ኣብ ሓደ ካብቶም ንሕሙማት መንሽሮ ዝቐርቡ መደባት ምትካኽ ሽጋራ ደው ምባል ብምምዝጋብ።

ሰላም ኣነ ዶክተር ማይክ ኢቫንስ እየ ሽጋራ ምትካኽ ምቁራጽ ጉዕዞ እዩ ዝመስለኒ። ንገሊኦም ድማ ጽንዓት ዝመልኦ ሓጺር ጉዕዞ እዩ። እህህ ግን ንመብዛሕትኦም ነዊሕ ጉዕዞ ይመስለኒ፡ እንተደሊኻ ነዊሕ ጉዳይ፡ ናይ ምቁራጽን ምምላስን እዩ። ሓደ ሰብ ምስ ገዛእ ርእሱ ዘለዎ ርክብ ክንዲ ምስ ሽጋራ ክዛመድ ዝኽእል ዝተሓላለኸ ዝምድና።

እቲ ከም ደስ ዘብል ስምዒት ዝጅምር፡ ዕድል ናይ ዓመጽ ወይ ከይተረፈ ናይ ምዃን ዕድል ብውሑድ ደስታን ተዓጽዩ ዝስምዓካ ስምዒትን ይትካእ። መዓልታዊ ወይ ኣብ ሰዓት ዝግበር ምዝዋር ኒኮቲን ምስሓብ ድሕሪኡ ካልእ ሽጋራ ምውሳድ እዚ ድማ ዕረፍቲ የምጽእ እዩ። መብዛሕትኦም ሽጋራ ዘትክኹ መንእሰያት ኣብ 20ታት ዕድሚኦም ዘቋርጹ ይመስሎም፡ ብሓቂ ድማ ክሳብ 40ታት ዕድሚኦም ኣየቋርጹን እዮም።

ሽጋራ ምትካኽ ምቁራጽ ለውጢ ምግባር እዩ። እዚ ድማ ብዙሕ ንፉዓት ዘይኮንናሉ ነገር እዩ። ለውጢ ክሓስብ ከለኹ ክልተ ኣምር እየ ዝሓስብ፡ ኣበይ ከምዘለኻን መካኒክስ ከመይ ጌርና ንቕየርን። ስለዚ፡ ካብ ዘለኹሞ ክንጅምር ይግባእ።

ቤት ትምህርቲ ሕክምና ክጅምር ከለኹ፡ ንሓደ ዘትክኽ ሰብ ወሲደ ብሓንሳብ ናብ ዘይትክኽ ክቕይሮ ይኽእል እየ ኢለ ሓሲበ። ሕጂ፡ ብኻልእ መንገዲ እየ ዝሪኦ። እቲ ሰብ ኣበይ ከምዘሎ እየ ዘተኩር። ኣብቲ ቅድመ-ኣስተንትኖ እንብሎ ብሓቂ ብዛዕባ ለውጢ እኳ ዘይትሓስበሉ ክትህሉ ትኽእል ኢኻ። ኣስታት 75% ካብቶም ኣትከኽቲ ሽጋራ ከቋርጹ ይደልዩ፡ 25% ግን ተገዳስነት የብሎምን።

ምናልባት ኣብ መድረኽ ኣስተንትኖ ኣለኻ፡ ትሓስቦ፡ ግን ከኣ ክትዋሳእ ምሉእ ብምሉእ ድሉው ኣይኮንካን። ቀጺሉ ድማ ምድላው እዩ። እዚ ምስ ምትካኽ ሽጋራ ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ፣ ብፍላይ ኣብቲ ቅድሚ ሕጂ ከተቋርጾ ዝፈተንካ ክኸውን ዝኽእል ፍጻመ። ቅድሚ ሕጂ እንታይ ሰሪሑ እንታይ ዘይሰርሐ? ጠንቂ ናይቲ ምምላስ ሕማም እንታይ እዩ፧

ምናልባት ኣብ መድረኽ ተግባር ትህሉ ትኸውን። እዚ ድማ ስጉምትኻ ክትገብር ድሉው ምስ ኮንካ እዩ። ንኽትገድፎ ፍጹም ግዜ የለን ኣብ ሓደ እዋን ድማ ክትዘልል ጥራይ እዩ ዘለካ። ንሕሙማተይ ክነግሮም እየ፡ እሂ ሕጂ ብድሆ ክኸውን እዩ ድሕሪ 5 ዓመት ድማ ብድሆ ክኸውን እዩ፡ ስለዚ ንምንታይ ሕጂ ዘይገብሮ?

ኣብ መወዳእታ ድማ፡ ሽጋራ ዘይትክኽ ኮይንካ ከምኡ ክትጸንሕ እትፍትነሉ ናይ ጽገና መድረኽ ኣሎ። ለውጢ ክንገብር ከለና ደው ኢልና ክንሓስብ ወሳኒ እዩ፣ እዚ ለውጢ ንዓይ ክሳብ ክንደይ ኣገዳሲ እዩ ነዚ ለውጢ ኣብ ምግባር ድማ ክሳብ ክንደይ ርእሰ ተኣማንነት ኣለኒ? ነብሰ-ብቕዓትካ እንብሎ። ስራሕካ ብቕንዕና ምዝራብ እዩ። ስርሐይ ነጥብታትኩም ናብ 10 ከሰጋግሮ እንተኽኢለ ምርኣይ እዩ።

ናይ ለውጢ ክፋላት

እቲ ካልኣይ ኣምር ብዛዕባ ዝተፈላለዩ ክፋላት ለውጢ እዩ። ስለዚ እቲ እንታይ ኣሎ — ምስ ምትካኽ ሽጋራ እንታይ ንቕይር ኣለና? ቀጥታዊ ደው ምባል እዩ ዝብል ግምት ኣለኒ። እንተሓሲብካዮ ግን ብዙሕ ነገራት ትቕይር ትኸውን።

ከም ምብትታን ዝምድና እዩ ዝመስለኒ። ነገራት ቀለልትን ትሑት ሓደጋን ብምግባር ጥራይ ኢኻ ትጅምር። ቁሩብ ልማድካ ክትበታተን ትኽእል ኢኻ፡ ካብ ዝተወሰኑ ቦታታት ክትርሕቕ ትኽእል ኢኻ፡ ምናልባት ንግሆ ንግሆ ነታ ጁሰር ክትጥቀመላ ትኽእል ኢኻ ንነብስኻ ከተዘናግዓ፡ ግን ሽጋራ ምትካኽካ ደው ንምባል ካብ ምትካኽካ ንላዕሊ ክትቅይር ከድልየካ እዩ።

እቲ ስለምንታይ ዝብል

እቲ ዝቕጽል ንምንታይ — ስለምንታይ ለውጢ ዝብል እዩ። ኣብ ኩሉ ሕክምናዊ ምኽንያታት ሽጋራ ዘይትትክኽ ጥራይ ናይ 10 ደቓይቕ ቪድዮ ክሰርሕ ዝኽእል ኮይኑ ይስምዓኒ። ንሳቶም ድማ ሌጅዮን እዮም ግን ክምሕረኩም እየ። ብኸፊል ድሮ ስለ እትፈልጥ፡ ብኸፊል ካብዚ ንላዕሊ በደል ስለዘየድልየካ፡ ብኸፊል ድማ ኣብ ክሊኒክ፡ ብሓቂ ንሰባት ብዛዕባ ምትካኽ ሽጋራ እንታይ ከም ዝፈትዉ ንምሕታት ዝያዳ ግዜ ስለ ዘሕልፍ፡ እዚ ድማ መስሓቕ ይመስል፡ ግን ኣወንታዊ ነገራት ወይ እንተወሓደ ዝተረድኡ ኣወንታዊ ነገራት ከም ዘለዉ ክንፈልጥ ኣለና ይመስለኒ።

ለውጢ ክንገብር እንተኾይንና ድማ ነዚ ኣረኣእያታት ዳግማይ ምቕራጽ ኣገዳሲ ይመስለኒ። ስለዚ፡ ውሑዳት ካብቶም ልሙዳት ንጉየ። ሽጋራ ዓርከይ እዩ። የጨንቑኒ እዮም። ንሳቶም ድማ የዛንዩኒ። ሽጋራ ምስ ሰተኻ ናይ ዕረፍቲን ዕግበትን ስምዒት ክስመዓካ ከም ዝኽእል ኣይክሕድን እየ። ኣነ ግን ቁሩብ ዝተፈለየ እየ ዝሪኦ።

ወልፊ ኒኮቲን ኣለካ። እቲ ኒኮቲንን ትምባኾን ኣዝዩ ወልፊ ኣለዎ። ኣብ ውሽጢ ሒደት ካልኢታት ካብ ምትንፋስ ናብ ሓንጎልካ ብምኻድ ግዝያዊ ልዑል ደረጃ ከም ዝህልወካ ይገብር። ምስ ግዜ ሓንጎልካ ይቕየር እሞ ተመሳሳሊ ውጽኢት ንምርካብ ዝያዳ ሽጋራ ከተትክኽ ይገብረካ።

ወልፊ ኒኮቲንካ ብውሑዳት ቀለልቲ ሕቶታት ኢና ንመዝኖ። ኣብ መዓልቲ ልዕሊ 15 ሽጋራ ትትክኽ ዲኻ ወይስ ንግሆ ካብ ተንሲእካ ኣብ ውሽጢ 30 ደቓይቕ ትትክኽ? ልዕሊ 4 ሰዓት ብዘይ ትኪ ክትከይድ ይኸብደካ ድዩ? ሓይሊ ኒኮቲን ካብቲ ክትትክኽ ከለኻ ንነብስኻ እትህቦ ተደጋጋሚ ንእሽቶ መጠን ዝመጽእ እዩ። ኣብ መጀመርታ ንጹህ ክመስል ይኽእል እዩ፡ ካብ ሽጋራ 15 ንፋስ ወሲድካ እንተ ኣትኪኻ፡ ንበል 20 ሽጋራ ኣብ መዓልቲ፡ ኣብ መዓልቲ 300 መድሃኒት ማለት እዩ።

ሽጋራ ምትካኽ ንውጥረትካ ዘቃልል ወይ ዘዕግብ ይመስለካ፡ ብሓቂ ግን ከምኡ ኣይኮነን። እቲ ሽጋራ ንወልፊ ኒኮቲንካ ከም ዝጠፍእ ጥራይ እዩ ዝገብሮ ዘሎ። ሽጋራ ምትካኽ ንኣተኩሮኻ ዝሓሸ ኣይገብሮን እዩ። በቃ ነቲ ተወሳኺ ንምርካብ ዝገብርዎ ኣውያት ተቐበልቲ ኒኮቲንካ የህድኦ። ሽጋራ ምትካኽ ህርመት ልብኻ ከም ዝቐልጠፈ ይገብሮ፣ ጸቕጢ ደምን ምስትንፋስን ይውስኽ። እዚኦም ኩሎም ምልክታት ጸቕጢ እምበር ምጉዳል ጸቕጢ ኣይኮኑን። ከምኡ ክደግሞ። እቲ ሽጋራ ንውጥረት ኒኮቲንካ ጥራይ እዩ ዝቕንሶ እምበር ነቲ ሓቀኛ ጸቕጥኻ ኣይኮነን።

መበገሲታት

ብዙሕ ናይ ትሪግር ግዜታት ኣለኒ። ቡን፡ ጾታዊ ርክብ፡ መግቢ፡ ዝተወሰኑ ሰባት፡ ናይ ዕረፍቲ ግዜ፡ ቴለፎን ምድዋል፡ መኪና። ብዙሕ ክትዳሎ ዝግበኣካ መበገሲታት ኣሎ። ናይ ቡን መደብካ ክትቅይር ረኺብካ። ድሕሪ መግቢ ቅጽበት ክትገብሮ ዘለካ ነገር መደብ ግበር። ናይ መኪናኻ ሳጹን ሓሙኽሽቲ ደርብዮ። ብዛዕባ ጾታዊ ርክብ ዝኾነ ምኽሪ የብለይን፡ ግን ንዕረፍቲ ወይ ብዙሕ ትኹረትካ ዝሰርቕ ነገራት ዘለዎ ቴለፎን መደብ ኣውጽእ ።

ጥሜት ወይ ካፈይን ወይ ካልእ ዓይነት ቃንዛ ምስ ዝህልወካ፡ ክትዓግቦ ዘለዎ ናይ ኒኮቲን ቃንዛ እውን ከም ዘለካ ፍለጥ። እዚኦም ኣተሓሒዝካዮም ኣለኻ፡ ብሓቂ ግን ዝተፈላለዩ እዮም። ኣልኮላዊ መስተን ውድባትን እቲ ማሕበር ምስ ዝህልወካ ሓደጋ ብዕጽፊ ይውስኽ፣ ብተወሳኺ ድማ ንውሳኔኻ ዘጉድል ነገር ትሰቲ ኣለኻ።

ክብደት ክውስኽ እየ

ኣብ ኢደይ ገለ ነገር እየ ዝደሊ። እወ ምናልባት ኣብ መዓልቲ 300 ምንቅስቓስ ኢድ ትገብር ኣለኻ። ነዚ መዓልታዊ ልምዲ ንምትካእ ኣእዳውካ ትሑዛት ንኽኾና ብማስቲካ ወይ ሓሰር ወይ በትሪ ሲናሞን ብምሕካኽ ወይ ኣብ ሞባይልካ ብምጽዋት ክትቅይሮ ከድልየካ ይኽእል እዩ።

ክብደት ክውስኽ እየ። እወ፡ ክትገብር ትኽእል ኢኻ። እዚ ግን ብሓቂ ካብ ክውንነት ንላዕሊ ዕዳጋ እዩ ዝመስለኒ። እቲ ኣነ ቨርጂንያ ስሊምስ ኢፍክት ዝብሎ። ብማእከላይ ገምጋም፡ ዘቋረጹ ሰባት ኣስታት 2.5 ኪሎ ወይ 5 ኪሎ ይውስኹ። ስለዚ፡ ኣብዚ ክልተ ሓሳባት።

ቀዳማይ፡ እዚ ንዓኻ ዘተሓሳስብ እንተኾይኑ፡ ኣብ ካሎሪ ምእታውን ምውጻእን ካሎሪ ዝጸሉ ስትራተጂታት ከተተኩር ትኽእል ኢኻ፡ ከም ሓድሽ መዓልታዊ ልምድታትካ ኣብ ምጉዓዝ ከድህብ ይኽእል፡ ፍሉይ ትኹረት ኣብ ስምዒታዊ ኣመጋግባ ምሕሳብ፡ ወይ ድማ ልምዲ ኢድካ ካሮት ወይ በትሪ ሰሊጥ ዘጠቓልል ምዃኑ።

ካልኣይ ነጥበይ ብዛዕባ ኣረኣእያ እዩ። ክኸውን ዝኽእል 5 ፓውንድ ብዓይኒ ከንቱነት ኣገዳሲ ክኸውን ይኽእል እዩ፡ ብዓይኒ ሓኪመይ ግን ሽጋራ ምትካኽ ምስ ኣቋረጽካዮ እቲ ናይ ጥዕና ምምላስ ብዘደንቕ መልክዑ ዝለዓለ እዩ።

ሽጋራ ምትካኽ ርክብ እዩ ኢልና ከም ዝነበርና ኣይትረስዑ። ሓደ ክፋል ናይቲ ዝጎድእ ዝምድና ደው ናይ ምባል ፈውሲ ሓድሽ ጥዑይ ዝምድናታት ምጅማር እዩ። ስለዚ፡ ሕጂ ምስ ብሽክለታኻ ወይ ሰላጣኻ ወይ ብእግሪ ምጉዓዝ ወይ ጀርዲንካን/ወይ ደገፍቲ ኣዕሩኽትኻን ዝዓሞቐ ዝምድና ክትጅምረሉ እትኽእል ግዜ እዩ።

ከመይ ጌረ ክቕየር

ቀጺሉ ድማ ከመይ ዝብል እዩ። ንምልዋጥ ዘድሊ ክእለት እንታይ እዩ? ኣብ I ብዝብል ኣተኩሮ ብኸመይ ክቕየር? ስለዚ፡ እንታይ ይሰርሕ? ደሓን ብናይ ድሌት ንጀምር። ዝገርም ቃል እዩ። በቲ ሓደ ወገን ንለውጢ ባህርን ኩሉ እቲ እንዛረበሉ ምትእትታዋትን ሰፊኑ ይርከብ። ሰባት ከም ጸሊምን ጻዕዳን ጌሮም ስለ ዝረኣይዋ ዘይፈትዋ ቃል'ውን እያ።

ሓደ ሰብ እንተተዓዊቱ ድሌት ኣለዎ እንተፈሺሉ ድማ ሓይሊ ድሌት የብሉን። ሳይንስ ድሌትን ምትካኽ ሽጋራን ዝተሓዋወሰ መልእኽቲ እዩ ዝህብ። ኣስታት 5% ካብቶም ዝሑል ቱርኪ ከቋርጹ ዝፍትኑ ኣትከኽቲ ሽጋራ ን6 ክሳብ 12 ኣዋርሕ ዝጸንሕ ምቁራጽ ሽጋራ ዝበጽሕ ኮይኑ መብዛሕትኦም ድማ ኣብተን ቀዳሞት 8 መዓልታት ምቁራጽ ቱርኪ ክገድፉ ዝፍትኑሉ እዋን ይምለሱ።

ብኻልእ ሸነኽ ግና፡ መብዛሕትኦም ዘቋረጹ ሰባት ብዘይ ሓገዝ እዮም ዝገብርዎ። ምናልባት ካብ ክልተ ሲሶ ክሳብ ሰለስተ ርብዒ ሰባት ባዕሎም ከምኡ ይገብሩ ይኾኑ። ነዞም ክልተ ስታቲስቲክስ ምትዕራቕ ተፈጥሮኣዊ ታሪኽ ምቁራጽ ሽጋራ ይገልጽ — “ውድቀት” ኣካል ናይዚ መስርሕ ምዃኑን ኣብ መወዳእታ ንዝመጽእ ዓወት ከም ልምምድ ኣከዳድና ክረአ ከምዝኽእልን።

ኣብዚ ካልእ ቁልፊ ሉል፡ እቲ ብዛዕባ እቲ ናይ ምቁራጽ ሽጋራ ተመኩሮ ዘለና ኣረኣእያ መብዛሕትኡ ግዜ ካብ ክውንነት ኣዝዩ ዝጸልመተ ምዃኑ ዝሕብረና ዳታ እዩ። ኣብ ብሪጣንያ ብዛዕባ ናይ ምቁራጽ ተመኩሮኦም ዳህሳስ ኣብ ዝተገብረሎም ሰባት ኣብ ዝተገብረ መጽናዕቲ፡ 53% ደው ንምባል ፈጺሙ ኣጸጋሚ ከምዘይኮነ ገሊጾም። 27% ብመጠኑ ከቢድ ምዃኑ ዝገለጹ እቶም ዝተረፉ ድማ ኣዝዩ ከቢድ ኮይኑ ከምዝረኸብዎ ገሊጾም።

ስለዚ ንምጥቕላል፡ ባዕልኻ ክትገብሮ ትኽእል ኢኻ ካብቲ እትሓስቦ ድማ ውሑድ ከቢድ ክኸውን ይኽእል እዩ። ብኻልእ ወገን ድማ ኣብ ገለ ካልእ ሜላታት እንተተደራሪብካ ዕድላትካ ዝሓሸ ይመስል። ስለዚ እንተፈሺልካ ደጊምካ ፈትን ካልእ ስትራተጂ ክትውስኽ ሕሰብ።

ገሊኦም ክልተ ዓይነት ሽጋራ ኣሎ ይብሉ፡ እቶም ምስ ወልፊ ኒኮቲንካ ዝገጥሙን እቶም ኣካል ልምዲ ዝኾኑን እዮም። ስለዚ ንኽልቲኦም እዞም ዓይነት ሽጋራ እንታይ ከም ዝሰርሕ ንርአ።

ሕክምናታት

እስከ ብውጽኢታዊነት ዘይተረጋገጸን ገንዘብካ ትባኽነሉ ትኸውንን ሕክምናታት ንጀምር። ሕጂ፡ ገለ ካብቶም ሕሙማተይ ከም ዝሕግዙ ረኺቦም ኣለዉ። ከምኡ’ውን ሓቂ ንምዝራብ ሽጋራ ምትካኽካ እንተ ኣቋሪጾም፡ ኣነ ብሓቂ ኣይግድሰንን’ዩ ዝብል ግምት ኣሎኒ። ኣብ ትሕቲ እዚ ምድብ እዚ ግን፡ ቴራፒ ሌዘር፡ ኣኩፓንቸርን ሂፕኖሲስን ኣቐሚጠዮ። ነዞም ሕክምናታት ምስ ፕላስቦ ከነነጻጽሮም ከለና ወይ ድማ ምስቲ ኣብ ዝርዝር መጸበዪ ዝርከቡ ሰባት ናይ ምቁራጽ መድሃኒት ጥራይ ከነነጻጽሮም ከለና፡ እቲ መጠን ዝተመሓየሸ ኣይመስልን።

ቀጺሉ ምትካኽ ሽጋራ ንምቁራጽ ዝሕግዙ መድሃኒታት እዮም። እቲ ዳታ ከም ዘመልክቶ፡ መድሃኒታት ብፍላይ ምስ ናይ ባህሪ ደገፍ ምስ ዝውሃሃዱ፡ ናይ ዓወት ዕድልካ ብዕጽፊ ክዕጸፍ ከም ዝኽእል ይሕብር። ብዙሓት ሕሙማት ተጻዋርነት ኣለዎም፡ እዚ ድማ ይረኽቦ፡ ግን ሰባት ኣዝዩ ኣዝዩ ዝኸፍአ ንዓኣቶም ኬሚካላት ከስተንፍሱ ፍቓደኛታት ምዃኖም፡ ግን ከኣ ንመላእ ዕድሚኦም ሽጋራ ምትካኽ ከቋርጹ ንገለ ሰሙናት ወይ ኣዋርሕ መድሃኒት ኣይወስዱን ምዃኖም ሓደ ስሕተት እርኢ።

ከም ኣብነት ናይ ኒኮቲን መተካእታ ፍወሳ እንተተጠቒምናሉ፡ ሰባት ነቶም ካልኦት 7,537 ኬሚካላት ኣብ ሽጋራ ከየስተንፈሱ ምስ ወልፊ ኒኮቲን ክገጥምዎ የኽእሎም። እቲ ዘጨንቐኒ ድማ ንሱ እዩ። ሰባት ይሞቱ - ኣብ ካናዳ ኣብ ሰሙን ክልተ ምሉእ 747 ሰባት ብሰንኪ ምትካኽ ሽጋራ እምበር ብኒኮቲን ኣይኮነን።

ኒኮቲን መተካእታ ፍወሳ ብብዙሕ መልክዕ ዝመጽእ ኮይኑ፡ መብዛሕትኡ ግዜ ካብቲ ኣብ ሽጋራ እትረኽቦ ኒኮቲን ዝወሓደ እዩ። ፓች ክትገብር ትኽእል ኢኻ፣ እዚ ድማ ቀሊልን ጥንቁቕን እዩ። ዋላ እኳ ካብቲ ልሙድ ማስቲካ እትሓክኾ ብዝተፈለየ መንገዲ እንተኾነ፡ ማስቲካ ክትሓክኽ ትኽእል ኢኻ። ሎዘንጅ ክትመጥጥ ትኽእል ወይ ድማ መተንፈሲ ክትጥቀም ትኽእል ኢኻ።

እቲ ፓች ድሌትካ ንምንካይ ጽቡቕ መበገሲ ደረጃ ኒኮቲን ይህበካ። እዘን ዳሕረዎት ሰለስተ ድሌት ኒኮቲን ምስ ዝህልወካን ፍሉጥ ልምዲ ዕሹጋት ምኽፋትን ኣብ ኣፍካ ገለ ነገር ምእታውን ምስ ዝህልወካ ተዓጻጻፊ መጠን ምውሳድ ብልጫ ይህባ።

ሰባት ክፈልጥዎ ዘለዎም ኣገደስቲ ነገራት

ሰባት ብዛዕባ ፍወሳ መተካእታ ኒኮቲን ክፈልጥዎ ዘለዎም ኣገደስቲ ነገራት፡ ብመጀመርታ፡ ናይ ገዛእ ርእስኻ መደብ ኒኮቲን ክትነድፍ ትኽእል ኢኻ። ትእዛዝ ሓኪም ኣየድልየካን እዩ። ንናይ ምብታኽ ትምኒት ነቲ ፓች ድሕሪኡ ድማ ነቲ ድስቲ ወይ ሎዘንጅ ወይ ኢንሃለር ትመርጽ? ምዑዝ። ምናልባት ኣብ መዓልቲ ትሕቲ 10 ሽጋራ ትትክኽ እሞ ነቲ ድስቲ ኣብ ዘድልየካ እዋን ጥራይ ክትጥቀመሉ ትደሊ ትኸውን። ኣብዚ ፋርማሲስትካ ብሓቂ ክሕግዘካ ይኽእል እዩ።

ሰባት ምስቲ ወጻኢታት ቁሩብ ይደናገሩ። ብሓፈሻ NRT ካብ ምትካኽ ሽጋራ ዝሓሰረ ኮይኑ፡ ብሓንሳብ ግን ወርሒ ትገዝእ ትኸውን። ብገንዘብ ብርግጽ ኖ-ብሬነር እዩ። ኣብ መዓልቲ ሓደ ዕሹግ ምናልባት ኣብ ዓመት 3600 ዶላር ክኸውን ይኽእል እዩ። በቲ ገንዘብ እቲ እንታይ ምገበርካ እሞ እሞ ሕሰብ። ካብቲ ዕቋር 10 ዓመት እንታይ ምገበርካ እሞ ሕሰብ።

ካልኣይ፡ ብመተካእታ ኒኮቲን፡ ዝሑል ቱርኪ ደው ከተብሎ ትኽእል ወይ ድማ ሽጋራ ምትካኽካ ከተቋርጽ ትኽእል። ኒኮቲንን ምትካኽ ሽጋራን ብሓባር ምውሳድ ንሓደጋ ወቕዒ ልቢ ኣይውስኾን እዩ። ሽጋራ ምትካኽ ይገብሮ። ምናልባት በብቑሩብ ሽጋራ ምትካኽ ጀሚርካ ትኸውን እሞ ምቁራጽ እውን ከምኡ ክኸውን ይኽእል እዩ ዝብል ግምት ኣለኒ። ካልእ ወርሒ NRT ዘድልየካ ኮይኑ እንተተሰሚዑካ ጽቡቕ እዩ።

ሽጋራ ምትካኽ ንምቁራጽ ዝሕግዙ ከኒናታት ብዝርዝር ክኣቱ ኣይኮንኩን፡ ግን ከኣ ቅልጡፍ ሓፈሻዊ ትሕዝቶ ናይተን ክልተ ኣዝየን ዝፍለጣ ክህበኩም እየ። እቲ ቀዳማይ ዚባን ወይ ቡፕሮፒዮን እዩ። ልክዕ ከም ጸረ-ጭንቀት እዩ ጀሚሩ። ድሕሪኡ ተጠቀምቲ ድሌት ምትካኽ ሽጋራ ከም ዝወረደ ረኺቦም ብቐሊሉ ከቋርጹ ክኢሎም። ኣብ ኣሜሪካ ቻምፒክስ ወይ ቻንቲክስ ቫረኒክሊን ኮይኑ ዝያዳ ውጽኢታዊ ክኸውን ዝኽእል ሓድሽ ኣማራጺ ኮይኑ ግን ንኹሉ ሰብ ከምዘይኮነ ዝገብሮ ገለ ጎናዊ ሳዕቤናት እውን ኣለዎ። ነዞም ኣማራጺታት ምስ ሓኪምካ ወይ ካልኦት ወሃብቲ ክንክን ጥዕና ክትዘራረብ ትኽእል ኢኻ። እቲ ምኽሪ ንውልቃዊ ክኸውን ኣለዎ።

ባህርያዊ ምትእትታዋት

እቲ ናይ መወዳእታ ኣገባብ እቲ ናይ ባህሪ ምትእትታዋት እዩ። ገለ ካብዚ መሬት ሸፊነዮ እየ ግን ሰባት ክንደይ ፍሉያት ጸጋታት ኣብ ደገ ከምዘለዉ ዝግንዘቡ ኣይመስለንን። መንግስታት ካብቶም ሽጋራ ዘትክኹ ሰባት ብዙሕ ገንዘብ ይረኽቡ እሞ ናብ ብሉጻት መደባት የእትውዎ።

ናይ ጽሑፍ መልእኽቲ፡ ደጋፊ ኢመይል ትደሊ። ናይ ክኢላታት ምኽሪ ትደሊ፣ ምስ ካልኦት ብተመሳሳሊ ነገር ዝሓልፉ ወይ ገና ኣብኡ ዝነበሩ ሰባት ክትራኸብ ትደሊ። ወይ ድማ ምስ ሓደ ሰብ ጥራይ ክትዛረብ ትደሊ ትኸውን። ኣብ ኢንተርነት ኣቲኹም ናብ መስመር ሓገዝ ደውሉ፣ መጽሓፍ ግዝኡ፣ መልእኽቲ ውሰዱ።

ኣብተን ድሕሪ ምቁራጽ ስራሕ ኣብ ዝርከባ ቀዳሞት ኣዋርሕ፡ ነቲ ሓደጋን ጸቕጥን ዝዓጽዎ መንገዲ ክትዳለዉ እደሊ። ስለዚ ልዑል ሓደጋ ዘለዎ ኩነታት ኣወግድ። እንታይ ምዃኖም ትፈልጥ ኢኻ። ነቶም ኣብዚ ጉዳይ ዝሳተፉ ሰባት ኣቐዲምካ ክትነግሮም ትደሊ ትኸውን። ከምኡ ውን ኣብ ምጉዳል ጸቕጢ ከተተኩሩ እደሊ። ጸቕጢ ዝፈጥሩ ነገራት ከጋጥሙኻ እዮም፡ ንስኻ ግን ነቲ ጸቕጢ ትፈጥሮ። ንሰባት “እሂ ክሳብ ክንድዚ ሽጋራ ምትካኽ የቋርጽ ኣለኹ፡ ስለዚ እቲ ዝወሓደ ጸቕጢ ዝፈጥር ስትራተጂ እንታይ እዩ?”

ሰባት ብዛዕባ እተን ሰለስተ A ክሓስቡ እውን እገብር። ውጥረት ከም ዝፈጥረልካ እትፈልጦ ኩነታት ኣወግድ። ትጽቢታት ምቕያር። ስለዚ፡ ኣብ ዝርዝር ስራሕካ ኽትርኢ ኸለኻ፡ ክውንነታዊ ኩን። ቅድሚ ውጥረት ምፍጣሩ ትጽቢታት ብቕድሚት ኣመሓድር። እቲ ናይ መወዳእታ ድማ ተቐባልነት እዩ።

ምዝዋር መኪና ከም ኣብነት እንተተጠቒምናሉ፡ ጽቕጥቕጥ ትራፊክ፡ ሕማቕ መራሕቲ መካይንን ምፍራስ ጎማታትን የጋጥም። ኣዕሚቕካ ኣስተንፍስ። ኣብቲ ክትቆጻጸሮ እትኽእል ኣተኩር ነቲ ዘይትኽእሎ ድማ ተቐበሎ።

ሕጂ፡ ሽጋራ ምትካኽ ኣቋሪጽካ ንበል። እዚ ብሉጽ እዩ። ተበታቲኻ ኣለኻ። ስለዚ፡ ሕጂኸ? ጽቡቕ ብመጀመርታ ብሉጽ ኢኻ። ካልኣይ ድማ ገለ ላዕልን ታሕትን ክህሉ እዩ። ብፍላይ ኣብተን ቀዳሞት ኣዋርሕ ምስ ሓለፍካ ዝያዳ ምዕባለታት። ገለ ካብቲ ምስ ምስሓብ ኒኮቲን ክትጽበዮ ዘለካ ነገራት ግን ትምኒት እዩ። እዚኦም ድማ ፍጹም መስመር ኣይክተሉን እዮም።

ሕማም ርእሲ፡ ስንባደ፡ ቁጥዐ፡ ጸገም ድቃስ፡ ከምኡ’ውን ዝያዳ ክትበልዕ ትደሊ ትኸውን። ስለዚ፡ ገለ ጥዕና ዘለዎም መግብታት ድሉዋት ይሃልዉ። ከምኡ ውን ሰባት ሳንቡኦም ባዕላ ስለ እትጽረግ ዝያዳ ሰዓል ክህልዎም ይኽእል።

ኣብ መወዳእታ ጃፓናውያን ዓወት ሸውዓተ ግዜ ወዲቑ ሸሞንተ ግዜ ምትንሳእ እዩ ዝብል ምስላ ኣለዎም። ካብ ባቡር እንተወጺእካ ናይ ገበን ስምዒት ኣይትስምዓካ። ከምቲ ኣብ መጀመርታ ዝበልክዎ እዚ ጉዕዞ እዩ። ተመሊስኩም ርኣዩና። እዚ እቲ ዝበለጸ ክገብረልኩም ዝኽእል ነገር እዩ። ረዳኢ ዘይምህላው ኣይትምሃር። ብዛዕባ ነብስኻ ፈሊጥካ ንዝቕጽል ዙርያ ተዳሎ።

ስለ ዝሰማዕኩም ድማ የቐንየልና።